Değerli YeniVatan okuyucuları, sağlık konularında bildiklerimizi beraberce paylaşmak için, bundan sonra ,bu köşede beraber olacağız. Allah utandırmasın niyazıyla ilk konumuza başlıyoruz ;
Modern tıbbın uyku ile ilgili bilmediği henüz çok şey olmakla beraber, bugün biliyoruz ki, bedenin onarımı, çeşitli hormonların sentezi, hafızanın yapılandırılması, pisikolojik dinlenmemiz uykunun belli dönemlerinde gerçekleşiyor.
Uyku tekdüze bir süreç değildir.4 evresi bulunmaktadır ;
- Evre, uykuya dalış evresidir ki kısa bir geçiş dönemidir. Uykunun ortalama %5 ini oluşturur.
- Evre, yüzeysel uykudur, uykunun %45-55 ini oluşturur.
- Evre, derin uyku evresidir, bu evrede kaş tonusu artar fakat göz hareketi olmaz.
- Evre REM öncesi derin uyku ;
Ve REM (rapid eye movement) hızlı göz hareketleri gözlemlenir.
Uyku evrelerinin saptanması çeşitli fizyolojik parametrelerin eşzamanlı izlenmesi ile ortaya çıkar. Bu işleme polisomnografi adı verilir.
Uyku döngüsü(evreden evreye geçme) bebeklerde daha kısadır. REM dönemleri 50-60 dakikada bir görülür. Bu durum yaşlandıkça yavaş yavaş uzayarak 70-100 dakikaya çıkar. Bebeklerde REM ve NREM (non rem) eşit olarak dağılmışken yaş artıkça REM periyodları azalır, hatta ileri yaşlarda hiç görülmeye bilir. Derin uykunun yaşla birlikte giderek azalması , beyinde kortical sinaptik aktivitelerin azalmasından kaynaklanır. Bundan dolayı, yaşlanmayla birlikte, uyanmaların artması ve uyku bölünmesi çoğalır.
Peki ideal bir uyku süresi ne kadar olmalıdır ?
Uyku süremiz yaşla birlikte değişmekle birlikte, herkesin uyku süresi kendine hastır. Bunu değiştirmek pek mümkün değildir. Kimileri 12 saat uyku ihtiyacı varken, diğerleri 4 saatle yetinebilirler. Ancak erişkinlerin çoğunun ortalama uyku süresi 6-8 saattir.
Eğer uyku için yeterli zaman ayrılmazsa, kişi uykulu olmanın yanı sıra , kişide düşünmeyle ilgili sorunlar ortaya çıkar, yeni şeyler öğrenme daha yavaşlar, bellek ile ilgili ve karar verme süreçlerinde sorunlar ortaya çıkar. Bu durumda öğrenci arkadaşların uykularına çok dikkat etmelerinin önemi ortaya çıkıyor.
Uykunun diğer bir özelliği retrograde amneziye neden olmasıdır. Uyku birkaç dakika içinde bozulmazsa, uykunun başlamasından hemen önceki olaylar belleğe yerleşmeden kaybolur. Bu olay uykunun ne zaman başladığının ve gece boyunca oluşan kısa uyanmaların neden hatırlanmadığını açıklamaktadır. Buradan öğrenci arkadaşlar için bir sonuç daha çıkarabiliriz; eğer ders çalışırlarken ,uykuları gelirse, direnmesinler. Zira ders çalışırken uyuyakalırlarsa daha öncesi öğrendikleri çok şeyi unutacaklardır.
Size sağlık ve huzur dolu bir ömür diliyorum.
Dr. Abdulkadir KARA