Türklere yönelik yabancı dillerde kullanılan deyimler, genellikle Türklerin saldırgan, barbar, cahil veya kirli olduğu yönündeki önyargıları yansıtır. Bu deyimler, Türklerin tarih boyunca Avrupa ve Orta Doğu’da gerçekleştirdiği fetihler ve işgaller nedeniyle ortaya çıkmış olabilir.
Bu deyimlerin bazıları, zaman zaman Türklerin toplumda dışlanmasına ve ayrımcılığa maruz kalmasına neden olmuştur.
Bu deyimlerin kullanımının önlenmesi için farkındalık yaratmak ve bu deyimlerin neden ırkçı olduğunu anlatmak önemlidir.
İşte Türklere yönelik yabancı dillerde kullanılan bazı deyimler:
- “Anneciğim, Türkler geliyor.” (“Mamma li Turchi”): Türkleri korkunç olarak gösteren ırkçı bir İtalyanca deyiş.
- “Bir ite bir de Türk’e güvenilmez.”: (“Keru i Turčinu nikad ne veruj”): Irkçı bir Sırpça deyiş.
- “Bir Türk aptal değilse, o Türk değildir.” (“Если турок не придурок – значит он не турок”): Türklere yönelik ırkçı bir Rusça deyiş.
- “Bir Türk gibi bencil” (“Ljubomoran kao Turčin”): Daha çok yaşlı nesil tarafından kullanılan, dolayısıyla unutulmaya yüz tutmuş ırkçı bir Sırpça deyiş.
- “Bir Türk vaftiz edildi!” (“Tgħammed Tork!”): Malta‘da, az rastlanır bir olayı betimlemek için kullanılan ayrımcı bir deyiş.
- “En iyi Türk, ölü Türk’tür.”: (“Τουρκος καλος μονο νεκρος”): Kıbrıs Cumhuriyeti’nde askeri talim sırasında kullanılan ve 2008 yılında alınan bir kararla yasaklanan ırkçı bir deyiş. Türkiye’de Kürtlere karşı da dillendirilecek bu deyiş, ilk olarak, Amerika Birleşik Devletleri’nde George Armstrong Custer’ın generali Philip Sheridan tarafından 1868’de katlettiği Kızılderililer için söylenmiştir.
- “Eşek Türk!” (“Tork-e khar”): İlk önce Osmanlı Türkleri, daha sonra İranlı Azerileri aşağılamak için kullanılan ırkçı bir Farsça deyiş.
- “Gerçek bir Türk” (“C’est un vrai Turc”): Kaba ve acımasız insanları betimlemek için kullanılan ırkçı bir Fransızca deyiş.
- “Kümmeltürke”: “Kimyon Türk” anlamına gelen ırkçı bir Almanca deyiş.
- “Neden ters bakıyorsun, Türk’ün domuz etine baktığı gibi?” (“Ի՞նչ ես թարս նայում, ոնց որ թուրքը խոզի մսին նայի”): Kötü kötü bakan kişiyi betimlemek için kullanılan ırkçı bir Ermenice deyiş.
- “Onu eve alma, o bir Türk.” (“لا تدع له في البيت وهو الترك”): Birisini hırsızlıkla itham ederken kullanılan ırkçı bir Arapça deyiş.
- “(Öfkesinden) Türk oldu.” (“Εγινε Τούρκος”): Aşırı öfkelenen birini tanımlamak için kullanılan yaygın bir ırkçı Yunanca deyiş.
- “Seni Türk!” (“Măi, turcule”): Cahil birini betimlemek için kullanılan ırkçı bir Rumence deyiş.
- “To talk turkey to somebody”: Türklere karşı ırkçı bir gönderme yapan bu İngilizce deyiş, karşı taraf hakkında samimi konuşmak anlamında kullanılmaktadır.
- “Türk” (“Turk”): Flemenkçe’de “Türk” kelimesi, kirli, barbar ya da kana susamış anlamında kullanılabilmektedir.
- “Türk” (“Turco”): İspanyolca‘da “Türk” kelimesi, birini aşağılamak için kullanılabilmektedir.
- “Türk” (“Tork”): Malta‘da “Türk” kelimesi, doğası gereği korkulan ve istenmeyen kişiyi betimlemek için kullanılabilmektedir.
- “Türk” (“турок”): Rusça‘da “Türk” kelimesi, cahil birini betimlemek için kullanılabilmektedir.
- “Türk” (“Turci”): Sırpça‘da “Türk” kelimesi, kadınlara haksız ve eşit olmayan bir şekilde davranan geleneksel erkek tipini betimlemek için kullanılan ırkçı bir deyiştir. Günlük dildeki kullanım yaygınlığı az olsa da, hakaret etmek için kullanılan bu sözün anlamı taraflar tarafından açıklama gerektirmeden anlaşılabilmektedir. Bu noktada açıkça ırkçı olan durum, onaylanmayan bir davranış şeklinin belli bir ulusal kimlikle eşleştirilmesidir.
- “Türk” (“Turoc”): Ukranyaca‘da “Türk” kelimesi, Ruçca’da olduğu gibi, “aptal” kelimesinin eş anlamlısı şeklinde kullanılabilmektedir.
- “Türk’e benzemek” (“eruit zien als een Turk”): Kirli ya da iğrenç anlamında kullanılan ırkçı bir Flemenkçe deyiş.
- “Türk evi” (“թուրքի տուն“): Düzensiz ve kirli bir yeri betimlemek için kullanılan ırkçı bir Ermenice deyim.
- “Türk gibi” (“à la turque”): Bir kişi ya da şeyle pervasız bir şekilde ilgilenme anlamına gelen ırkçı bir Fransızca deyiş.
- “Türk gibi (araba) sürmek” (“rijden als een Turk”, “Vozi kao Turčin”): Kötü araba kullanmak anlamına gelen ayrımcı bir Flemenkçe ve Sırpça deyim. Örneğin, ünlü bir Sırp müzik grubunun Batı’da gerçekleşen kötü şeyleri anlattığı “Batı’da Yeni Bir Şey Yok” (“Na Zapadu Ništa Novo”) adlı parçasının sözleri arasında şu cümleye rastlanır: “Yorgun bir Türk araba kazasına neden oldu.” (“Umımi Turčin izazvao sudar.”)
- “Türk gibi güçlü” (“Fort comme un Turc”): Türklere yönelik pozitif ayrımcı bir Fransızca deyiş. Miguel de Cervantes, 1605 yılında yayımlanan Don Kişot adlı eserinde, bu deyimi bir kadını betimlemek için şu şekilde kullanmıştır: “Yaklaşık on beş yaşında dedi Sancho, ama bir mızrak kadar uzun, bir Nisan sabahı kadar taze ve bir Türk gibi güçlü.”
- “Türk gibi kara” (“Crn kao Turčin”): Her ne kadar günlük dilde hakaret etmek için kullanılmasa da, bu ırkçı Sırpça deyiş, ten rengi esmer olan insanlara yönelik olarak ve Balkanlar’daki beş yüzyıllık Osmanlı Devleti işgali döneminde sarışın olan Slav ırkının Türkler tarafından “kirletildiği” düşüncesi üzerinden dile getirilmektedir.
- “Türk gibi küfretmek” (“Bestemmia come un Turco”): Irkçı bir İtalyanca deyim.
- “Türk gibi mi görünüyorum?” (“هل أبدو مثل الترك”): Türklere yönelik ırkçı bir Arapça deyiş.
- “Türk gibi pis kokmak” (“Puzza come un Turco”): Irkçı bir İtalyanca deyim.
- “Türk gibi sigara içmek” (“puši kao Turčin / пуши ко Турчин”, “Fumare come un Turco”, “Fumer comme un Turc”, “a fuma ca un turc”, “Καπνιζει σαν Τουρκος”, “er qualmt wie ein Türke”): Çok sigara içen birini betimlemek için kullanılan yaygın ırkçı Sırpça, İtalyanca, Fransızca, Rumence, Yunanca ve Almanca deyim. Söz konusu bu deyiş,“Türk gibi tüttürmek” şeklinde de kullanılagelmektedir ve birçok farklı dilde aynı deyimin kullanılıyor olması, 1600’lü yılların başında Osmanlı topraklarına giren tütünün söz konusu topraklarda ne kadar hızlı sevilip yaygınlaştığını da göstermektedir.
- “Türk gibi sinirli olmak” (“Sint som en tyrker”): Türklere yönelik ırkçı bir Norveççe deyim.
- “Türk ile dostluk yap, ama sopayı elinden bırakma, her an ısırabilir.” (“Թուրքի հետ ընկերություն արա, բայց փայտը ձեռքիցդ բաց մի թող”): Türklerle dostluk kuran Ermenilere yönelik ırkçı Ermenilerin kullandığı, “Türk’ün dostluğu menfaatleri bitene kadardır, daha sonra zarar verir.” anlamına gelen ırkçı bir Ermenice deyiş.
- “Türk kafası” (“Tete de Turc”, “Cabeza de Turco”): “Günah keçisi” anlamına gelen pozitif ayrımcı bir Fransızca ve İspanyolca deyim.
- “Türk mezarlığının yanından geçer gibi geç.” (“Prolazi kao pored turskog groblja“): Söz konusu kişi ya da şeyin görmezden gelinmesi, ona kayıtsız kalınması gerektiği anlamına gelen ırkçı bir Sırpça deyiş.
- “Türk müsün?” (“թուրք ե՞ս“): “Aptal mısın?” anlamında kullanılan ırkçı bir Ermenice deyiş.
- “Türk müyüm?” (“Mela jien xi Tork, jew?”): Malta’da, bir gruptan dışlanıldığı zaman kullanılan ayrımcı bir deyiş.
- “Türk, Türk kalıyor.” (“Թուրքը թուրք է մնում”): “Türk değişmez, hep barbar kalır.” anlamında kullanılan ırkçı bir Ermenice deyiş.
- “turquerie”: “Türk zevkinde” anlamına gelen bu deyiş, Fransızca‘da kaba, zalim ve açgözlü davranışları ifade etmek için kullanılagelmiştir.
- “türken”: Büyük harfle başladığında “Türkler” anlamına gelen bu Almanca fiil, aldatmak anlamına gelmektedir.
- “Türkenhund”: Türk köpeği anlamına gelen ırkçı bir Almanca deyiş.
- “Türkenknecht”: Irgat anlamında kullanılan Türklere yönelik ırkçı bir Almanca deyiş.
- “Türkler geliyor!” (“Die Türken kommen!”): Yakın bir tehlikeye işaret etmek için Avusturya‘da kullanılan ayrımcı bir deyiş. Tarihi yüzyılları bulan bu ayrımcı deyişin özgün versiyonu: “Hava çoktan karardı, Türkler geliyor, Türkler geliyor!” (“Es ist schon dunkel. Türken kommen, Türken kommen!”)
- “Türkler nereye, küçük Mujo oraya!” (“Kud svi Turci, tu i mali Mujo”): Türklere ve Bosnalılara yönelik bu yaygın ayrımcı Sırpça deyiş, kendi başına düşünemeyen kişinin kalabalığı takip edeceği anlamında kullanılmaktadır. Bu deyişte kalabalık, Türkler üzerinden ifade edilirken aptal kimseyi betimleyen Mujo, Bosnalılarla ilgili şakalarda kullanılan yaygın bir isimdir.
