Geçen sayımızda grip aşısından bahsedince, devamında, en çok unutulan ve hatırlatılmasında fayda mulahaza ettiğim bir konuya değinmek istedim .
Her ülke sağlık politikalarıyla kendi aşı takvimini hazırlamakta ve çocukluk döneminde uygulamaktadır. Ancak ebeveynler çocukluk döneminde aşılama konusunu önemserken yetişkin dönemde de belli aşıların yapılması unutulmakta, hatta önemsenmemektedir. Oysa aşılar sadece çocuklar için değildir. Her yıl aşıyla önlenebilir hastalıklardan birçok yetişkin ölmektedir.
Yetişkinlerde Aşı Neden Gereklidir?
* Bazıları çocukken aşılanmamış veya eksik aşılanmış olabilir.
* Yeni gelişen aşılar yapılmamış olabilir.
* Bağışıklık düzeyleri azalmış olabilir.
* Yaşlandıkça bazı hastalıklara (grip gibi) daha duyarlı olabilirler.
* Özel durumlarda (mesleki risk veya seyahat gibi) aşı
Tüm Ergenler ve Yetişkinler
Şimdiye kadar önerilen yetişkinlerin her 10 yılda bir tetanoz aşısı olmalarıydı. Bugün tetanozla birlikte çocukluk döneminde aşılarını olduğumuz ancak erişkin dönemde hatırlatma dozu yapılmadığı için vücudumuzdaki bağışıklığın azalması nedeniyle tekrar riskli hale gelen bazı hastalıkların (boğmaca, difteri gibi) aşıları da yetişkinler için mevcuttur. Ayrıca yetişkinler için kişiye özel riskler (meslek, ailede hepatit B taşıyıcısı olması gibi) değerlendirilerek grip aşısı, hepatit B aşısı, su çiçeği aşısı hatta kuduz aşısı yapılabilir. Yetişkinler için son olarak seyahat aşılarından özellikle sarıhumma aşısının dünyanın belli bölgelerine giderken önerildiğini söyleyebiliriz.
Özel Durumlar
Yaşlılarda Aşılama
Bağışıklık sistemimiz yaşlanmayla azalır. Bu da aşılara yanıtın azalmasını sağlar. Bununla birlikle aşılama özellikle bazı hastalıklara karşı korunmak için özellikle 60 yaş üzerinde daha önemlidir. Grip, zatürre, tetanoz, aşıları yapılabilir. Özellikle grip aşısının hastaneye yatış sıklığını azalttığı gösterilmiştir.
Gebelikte Aşılama
Normalde aşılama için tercih edilecek zaman gebelik öncesi veya doğum sonrasıdır. Ancak bebeği bazı enfeksiyon hastalıklarından korumak ve annenin sağlıklı bir gebelik geçirmesi için olası risklerde hesaplanarak gebelik öncesi ve sırasında bazı aşılar yapılmaktadır. Hamilelikte bebeğe geçiş riskinden dolayı canlı virüs aşıları ve BCG yapılmaz. Kızamık, kızamıkçık, kabakulak (MMR) aşısından sonra 3 ay, su çiçeği aşısından sonra ise gebelik için 1 ay geçmelidir. Tetanoz aşısı gebeliğin ilk 3 ayı geçtikten sonra ve grip aşısı 14. haftadan sonra yapılabilir. Diğer bazı aşılar (sarıhumma, zatürre, vs. gibi) riskli durum değerlendirilerek yapılmalıdır.
Kronik Hastalığı Olan Kişiler
Kalp hastalığı, şeker hastalığı, kronik akciğer hastalığı gibi hastalığı bulunan kişiler özellikle zatürre ve grip için riskli kişilerdir. Zatürre ve grip diğer kişilere göre daha ciddi seyreder. Bu nedenle mutlaka her yıl grip aşısı ve 5 yılda bir zatürre aşısı olmaları önerilir.
Bağışıklığı Baskılanmış Kişiler:
Kronik böbrek hastaları, kronik alkolizm, dalağı alınmış kişiler, uzun süreli steroid alan kişileri bu grupta sayabiliriz. Aşılama kararı dikkatli verilmelidir. Kişileri enfeksiyonlardan korurken aşıların yan etkilerine maruz bırakmamalıyız. Bu nedenle canlı virüs aşılarından kaçınmak, cansız grip aşısı, 5 yıl arayla zatürre aşısı, tetanoz aşısı, hepatit B aşısı gibi aşılar doktor kontrolü ve önerisiyle yapılmalıdır.
Sağlıklı ve huzurlu bir hayat diliyorum.
Dr. Abdülkadir Kara
