Uluğ Bey, Timur İmparatorluğu’nun 4. sultanı ve Türk matematikçi ve astronomi bilginidir. Babası Timur’un küçük oğlu Şahruh, annesi Gevher Şâd’dır. 1394 yılında Azerbaycan’ın Sultaniye kentinde doğmuştur.
Uluğ Bey, küçük yaştan itibaren bilim ve matematikle ilgilenmeye başlamıştır. 1405 yılında babası Şahruh’un ölümünden sonra Semerkant’ta hükümdar olmuştur.
Uluğ Bey, hükümdarlığı sırasında Semerkant’ı bir bilim ve kültür merkezi haline getirmiştir. Bu amaçla Semerkant’ta bir rasathane ve bir medrese inşa ettirmiştir.
Uluğ Bey’in en büyük eseri, Semerkant Rasathanesi’nde yaptığı astronomi gözlemleridir. Bu gözlemler sonucunda Uluğ Bey, “Zic-i Uluğ Bey” adlı bir astronomi cetveli hazırlamıştır. Bu cetvel, yüzyıllar boyunca astronomlar tarafından kullanılmıştır.
Uluğ Bey, hükümdarlığı döneminde Türk kültürünün gelişmesine de önemli katkılarda bulunmuştur. Bu amaçla Türkçe şiirler yazmış ve Türkçe eserler tercüme ettirmiştir.
Uluğ Bey, 1449 yılında Semerkant’ta suikast sonucu öldürülmüştür.
Uluğ Bey, Türk tarihinin önemli bilim ve kültür adamlarından biridir. Onun çalışmaları, Orta Asya ve İslam dünyasında bilim ve kültür alanındaki gelişmelere önemli katkılarda bulunmuştur.
Uluğ Bey’in bilime ve kültüre yaptığı katkıları şu şekilde özetleyebiliriz:
- Semerkant’ı bir bilim ve kültür merkezi haline getirdi.
- Semerkant Rasathanesi’nde yaptığı astronomi gözlemleri ile dünya bilimine önemli katkılarda bulundu.
- “Zic-i Uluğ Bey” adlı astronomi cetveli yüzyıllar boyunca astronomlar tarafından kullanıldı.
- Türkçe şiirler yazdı ve Türkçe eserler tercüme ettirdi.
