Kırım Tatar Sürgünü’nün 72’inci yıl dönümünde Yurtdışı Türkler ve Akraba Topluluklar Başkanlığı (YTB) önemli bir projeyi tanıttı. YTB 2012 yılında hayata geçirdiği Kırım Tarihi ve Kültürel Mirası Envanter Projesi kapsamında sürgün sırasında yok edilen, tahribata uğrayan tarihi eserleri tek tek tespit etti. Tespit edilen eserler Kırım’daki Kırım Tatar Mimari Yadigârları isimli yazılı eserle bir araya getirildi.
Kırım Tatar Sürgünü’nün 72’inci yıldönümünde YTB tarafından yürütülen proje kapsamında önemli bir eser dünya kamuoyuna sunuldu. Sürgün sırasında Kırım’da bulunan Altınordu Devleti, Osmanlı Devleti ve Kırım Hanlığı dönemlerine ait pek çok tarihi eser yok edilmiş ya da tahribata uğramıştı. YTB, 2012 yılında Vakıflar Genel Müdürlüğü ile birlikte hayata geçirdiği Kırım Tarihi ve Kültürel Mirası Envanter Projesi kapsamında 11 şehir ve 44 köyde 200’e yakın eseri tespit etti. Tespit edilen eserlerin detaylı fotoğrafları çekilerek, krokileri ile birlikte envanter çıkarıldı. Çıkarılan envanter, “Kırım’daki Kırım Tatar (Türk-İslam) Mimari Yadigarları” isimli eserle derlendi.
YTB’de düzenlenen program ile hem Kırım Tatar Sürgünü anıldı hem de eserin tanıtımı gerçekleştirildi. Programa Ukrayna’nın Ankara Büyükelçisi Sergiy Korsunsky, Vakıflar Genel Müdür Yardımcısı Ali Hürata, Kırım Türkleri Derneği Başkanı Tuncer Kalkay, akademisyen ve çok sayıda davetli katıldı.
Türkiye Kırım davasının her zaman yanındadır
Programın açılışında konuşan YTB Başkanı Doç. Dr. Kudret Bülbül, Türk milletinin dünyada en çok acı yaşayan milletlerin başında gelmesine rağmen, bu acıların çetelesini tutmayan bir millet olduğunu dile getirerek, “Acı üzerine nefret söylemi geliştiren bir millet değiliz” ifadelerini kullandı. Türkiye’nin her zaman Kırım davasının yanında yer aldığının altını çizen Bülbül, Kırım’a yönelik Türkiye’nin yaptığı çalışmaları anlattı.
Kırım’daki restorasyona altyapı sağlayacak
YTB’nin Kırım Türkleri için hayata geçirdiği projeleri dile getiren Bülbül, “Kırımlı kardeşlerimize 100’lerce burs verdik, vereceğiz. Sözlü tarih çalışması ile sürgünü kayıt altına aldık. Akademik, kültürel, sosyal destekler vermeye devam ediyoruz” dedi. Kırım’a yönelik bir eksikliğe de dikkati çeken Bülbül, Kırım Araştırmaları Merkezi kurulması gerektiğini ve bu merkezin bir Kırım raporu oluşturması gerektiğini bildirdi. Tanıtımı yapılan Kırım Tatar Mimari Yadigarları eserinin önemine değinen Bülbül, eserin, Kırım’daki işgal sonrasında yapılacak restorasyona altyapı oluşturacağını söyledi.
Kırım Tatar Özerk Muhtarlığı yapılacak
Programda Ukrayna’nın Ankara Büyükelçisi Sergiy Korsunsky de konuştu. 18 Mayıs gününün Ukrayna halkı için üzücü bir gün olduğunu dile getiren Korsunsky, Kırım Tatarları için iyi haberleri olduğunu söyledi. Korsunsky, Eurovision şarkı yarışmasında birinci olan Kırımlı Tatar sanatçı Jamala’nın Cumhurbaşkanı Petro Puroşenko ile İstanbul’a geleceğini duyurdu. Korsunsky’nin iyi haber olarak nitelediği bir başka gelişme ise Ukrayna meclisinden çıkan karar oldu. Korsunsky, “Ukrayna meclisinde Kırım’daki yerlere Kırım Tatar isimlerinin geri verilmesi kararı çıktı” dedi. Korsunsky’nin duyurduğu son haber ise, Ukrayna Anayasası’nda değişiklik yapılarak Kırım’ın Kırım Tatar Özerk Muhtarlığı yapılacağı oldu.
Bu eser verilen desteğin göstergesi
Programda söz alan bir başka isim ise Kırım Türkleri Kültür ve Yardımlaşma Derneği Başkanı Tuncer Kalkay oldu. Kalkay, 1783’te Çarlık Rusya’nın, 1944’te Sovyet Rusya’nın yaptığını bugün Rusya Federasyonu’nun yaptığını dile getirerek, “Kırımlılar sadece sürgün edilmediler. Geride kalan mezarları dahil tüm eserleri yok edildi. Oluşturulan bu eser, Kırım Tatarlarının var olması için verilen büyük desteğin göstergesidir” diye konuştu.
Doğru bilinen yanlışları ortaya çıkardık
Yapılan konuşmaların ardından oluşturulan eserin sunumu yapıldı. Kırım Tatar Mimari Yadigârları eserinin proje yöneticisi olan Prof. Dr. Hakan Kırımlı, önemli önemsiz bir ayrım yapmadan bütün eserleri incelediklerini söyledi. Çalışma sürecinde bilinmeyen pek çok şeyin olduğunu anladıklarını bildiren Kırımlı, “Bizim bütün gücümüzle ortaya çıkarttığımız tarihi eserlerin ezici çoğunluğunun Kırım kültür envanterlerinde görünmüyordu. Bildiklerimizin ötesinde çok şeyle karşılaştık. Bu proje çalışması ile doğru bilinen tarihi yanlışları ortaya çıkardık” dedi.
