Eskişehir-Emirdağ İlişkilerini ele aldığımız yazı dizimizde bu defa Eskişehirli bir gazetecinin bakış açısından Emirdağ sorunlarına yaklaşımı değerlendireceğiz.
Faruk Şükrü¸10 Ağustos 1925 tarihinde Ali Ulvi Bayraktar ve Osman Işın’la birlikte Sakarya Gazetesini kurdu. Adını Sakarya Zaferinden alan gazetenin yönetimi Faruk Şükrü tarafından yürütülmekteydi. 2 Ocak 1935’te yürürlüğe giren Soyadı Kanunu gereğince Yersel soyadını alan Faruk Şükrü, ulusal ve yerel anlamda pek çok sorunu dile getirerek çözümlenmesini sağlamanın yanında, ileriye yönelik konularda da düşüncelerini açıklamıştır.
Faruk Şükrü Yersel, imtiyaz sahibi ve yazı işleri müdürü olarak 1948’de Hür Millet Gazetesini de yayınlayarak aynı görevlerini yerine getirmiştir.
Yapılan yorum/haberler, Emirdağ tarihi, sosyolojisi, ekonomisi ve kültürel yapısıyla ilgili bilgiler vermesinden dolayı büyük değer taşımaktadır.
Her iki gazetede de Emirdağ’la ilgili haberler ve yorumlar yapan Yersel, pek çok sorunu takip ederek çözülmesine katkı sağlamıştır.
Eskişehir’de Sakarya Gazetesi yazarı Faruk Şükrü, 20 Şubat 1928 tarihli “İktisadi Yollar”, adlı başyazısında Emirdağ ve Mahmudiye’nin yol durumuna dikkat çekmiştir.
“Aziziye ile Mahmudiye büyük bir zahire ambarı oldukları hemen anlaşılır. Vasatî ve hatta asgari hesaplar neticesi bir senede iki milyon kileye yakın hububat yetiştireceği tahakkuk eden bu iki istihsal merkezinin muntazam şoselerle merkeze raptı kıymetli semerelerin iktizasına vesile olacaktır.’’ Bu haber/yorumda Emirdağ yolunun, “muntazam şose”yle Eskişehir’e bağlanmasının iktisadi yönden önemi vurgulanmıştır. (1)
Faruk Şükrü; Hür Millet Gazetesinde 21 Ocak 1948 tarihinde yayınladığı Emirdağ Elektrik İstiyor başlıklı yazısında şunları söylemektedir: “Emirdağ, Orta Anadolu yaylasının anbar bölgelerinden biridir. En ileri bir ziraat ile âri ve kuvvetli hububat üreten bir çevrenin merkezi olan Emirdağlılar, mini mini kasabalarını kendi azim ve gayretleriyle günden güne imar etmekte, oraya yeni bir manzara vermektedirler. Şurasını da açıklayalım ki, Emirdağ’ında okur yazar miktarı oldukça kesiftir. Halk uyanıktır. Radyoya, gazete ve kitaba karşı derin alaka gösterirler. Kasaba halkı,kendi yurtlarında bir toprak mahsülleri endüstrisi kurmak aşkı ile çırpınıyorlar. Fakat ne çara ki, Emirdağ’ının elektriği yoktur. Harp yıllarında yapılan teşebbüslere o zamanki ahval ve şerait altında başarıya varılmamıştır. Şimdi ise imkanlar bollaştığı bir zaman içinde bulunuyoruz. Onun için Emirdağ halkının dileklerine tercüman oluyor, Afyon Valisinden ve Emirdağ Kaymakamından himmet bekliyoruz. (2) Faruk Şükrü, Hür Millet Gazetesinde 1948’de yazdığı yazıda yine bir sorunu dile getirmiştir: “Emirdağ Köylüleri Sümer Bankdan köylerinde birer bayilik kurulmasını istiyorlar…”
Emirdağ köylerinden bir okuyucumuzun bize anlattığına göre Sümer Bank, yerli mallar pazarı evvelce ilçeye uzak köylerde bayiler vasıtasıyla tevziat yaptığı halde sonradan bu usulü kaldırmıştı. Yapılan müracaatla üzerine bucak merkezlerinde bayilikler kurulması fikri uyanmış ise de bunun da mahsurları vardır. Çünkü birçok köyler ilçeye olduğu kadar bucağa da uzak ve mesela 7-8 saat mesafededir. Eğer köylünün yalnız Sümer Bank mamullerini almak için ilçe veya bucağa gitmesi lazım gelse, o köylü Pazar değiştirmek zorunda kalacaktır. Çünkü köy vardır ki Çifteler pazarına bağlıdır. Köy vardır ki Bolvadin Pazarına yakındır. İşte bundan ötürü Emirdağ köylerinin ilçe ve bucağa uzak olanlarına da yerli mallar pazarının birer bayilik kurmak isteniyor. Mahallede tetkikat yapmadığından karşı tatarından da düşüncelerini bilmediğimizden biz yalnız okurumuzun anlattıkları sütunlarımıza geçirmekle yetiniyoruz. İdare, elbette bizi cevapsız bırakmaz sanırız. (3)
Faruk Şükrü, Emirdağ’ın elektrik sorunun çözüldüğünü takdirle karşılamaktadır.
“İlçe merkezimizin en önemli ihtiyaçlarından olan elektrik işi, bu hafta bir hâl safhasına girmiştir. İller bankasından alınan uzun süreli 100 bin lira ile 110 beygir kuvvetinde bir dizel mıtörü alınması karalaştırılmış ve bu iş 97.976 lira ile Mehmet Peksoy’a ihale edilmiştir. Müreahhit altmış üç gün içinde motörü getirip monte edecek ve Emirdağ kısa bir zamanda elektriğe kavuşacaktır. Belediyemizin bu teşebbüsüne bütün Emirdağlılar namına takdirle anarız.” (4)
Faruk Şükrü, Emirdağ Yolu başlıklı yazıda ise kış mevsimindeki durumu gözler önüne sermektedir: ‘’Uzun müddet kapalı kaldı.
Vilayetçe kar tipisinin kapatmış olduğu Sivrihisar, Emirdağı Seyitgazi yollarının açılması işi önemle ele alınmış, yalnız Emirdağ ile seyr ü seferin temini mümkün olamamıştır.
Bunun da sebebi, Afyon ilinden çıkarılacak ekiplerin bize mütenazır olarak çalışmaya başlamayışıdır. Afyon Bayındırlık Bölge Merkezinin Konya olması ve Bölge Müdürünün Konya’dan Afyon’a gelmeyişi, açma ve temizleme işini aksatmıştır. Emirdağ merkez ve köyleri halkı uzun zaman adeta mahsur kalmışlardır. Mamafih, Sivrihisar yolu da tamamiyle açılmış sayılanmaz. Çünkü tipi, durmadan temizlenen gedikleri doldurmaktadır.
Havalar bir gün açmakta, ertesi günü yine fırtına başlamaktadır. Şehirde nezle ve grip vakaları da artmaya başlamıştır.
Fırtınalar yüzünden tren seferleri de intizamını kaybetmiş gibidir. Geçen hafta, Perşembe sabahı Eskişehir’de bulunması lazım gelen İzmir katarı tamam 24 gecikmiş ve yollarda j-kalmıştır. Aynı gün Konya katarı da 6 saat geç kalmıştır. Zemheri bittiğine göre artık soğukların biraz hafiflemesini bekleyebiliriz. (5)
Ahmet Urfalı
1 Faruk Şükrü, Sakarya Gazetesi, 20 Şubat 1928 tarihli “İktisadi Yollar” başlıklı yazısı.
2 Faruk Şükrü Yersel, Hür Millet Gazetesi, 21 Ocak 1948 , Yıl: 1 Sayı 39, Emirdağ Elektrik İstiyor başlıklı haberi.
3 Faruk Şükrü Yersel, Hür Millet Gazetesi, Sayı: 110, 8 Mayıs 1948, “Emirdağ Köylüleri Sümer Bank’dan köylerinde birer bayilik kurulmasını istiyorlar…” başlıklı haberi
4 Faruk Şükrü Yersel, Hür Millet Gazetesi, Sayı: 131, 1948, “Emirdağı Işıklanıyor” başlıklı haberi.
5 Faruk Şükrü Yersel, Hür Millet Gazetesi, Sayı: 185 3 Şubat 1949, “Emirdağ Yolu Uzun müddet kapalı kaldı” başlıklı haberi.
