Belçika’da işsizlik maaşlarına yönelik önemli bir reform kapıda: İşsizlik ödenekleri artık süreyle sınırlı olacak. En fazla iki yıl sürecek bu destek, bireyin iş geçmişine göre daha da kısa olabilir. Kimilerine göre bu karar “tam istihdama giden yol” iken, kimileri “sosyal bir felaketin habercisi” olduğunu düşünüyor.
Peki bu reform ne anlama geliyor? UCLouvain’den Ekonomi Profesörü Bruno Van der Linden, Les Clés adlı podcast’te bu soruya yanıt arıyor. İşte reformun olası beş etkisi:
1. Her Üç İşsizlik Maaşı Alan Kişiden Biri Etkilenecek
Ekonomi Bakanı Clarinval’ın verdiği verilere göre, yaklaşık 100.000 kişi bu reformdan doğrudan etkilenecek. Bu da işsizlik maaşı alan her üç kişiden biri demek. Özellikle 55 yaş üstü kişilerin durumu henüz netlik kazanmış değil. ONEM’in (Ulusal İstihdam Ofisi) bu konudaki verileri ise hâlâ belirsiz.
2. Bazı Kişiler İçin İşe Dönüşü Hızlandırabilir
Bruno Van der Linden’a göre bu reform, bazı bireylerin işgücüne dönüşünü hızlandırabilir. Ancak bu, yalnızca sağlığı yerinde, becerileri piyasada değerlendirilebilecek kişiler için geçerli.
“Finansal teşvik, illa ki düşük kaliteli işler anlamına gelmiyor,” diyor Van der Linden. “Bilimsel çalışmalar bu görüşü desteklemiyor.”
3. Finansal Teşvik Herkes İçin Yeterli Olmayabilir
Uzun süredir işsiz olan birçok kişi için bu reformun beklenen etkiyi yaratmayabileceği belirtiliyor.
“Bu kişiler motivasyon kaybı, psikolojik yıpranma gibi nedenlerle iş bulmakta zaten zorlanıyor. Süre sınırı bile onları geri kazandırmaya yetmeyebilir,” diyor Van der Linden.
4. Destekten Çıkarılan Kişiler Ne Olacak?
Van der Linden, 2012’de genç işçilere yönelik benzer bir reformun sonuçlarını hatırlatıyor:
- Üçte biri işe veya eğitime yöneldi.
- Üçte biri sosyal yardım ve CPAS’a başvurdu.
- Üçte biri “radardan kayboldu” – yani kayıt dışı ekonomiye, hatta potansiyel olarak suça yöneldi ya da aile dayanışmasına muhtaç kaldı.
Bu örnekten yola çıkarak reformun etkilerine dair bazı ipuçları elde edilebiliyor.
5. De Wever Hükümetinin Reformu Dengeli mi?
Profesör Van der Linden’a göre, reform dengesiz bir yapı ortaya koyuyor:
“İşsizlik ödeneği iki bacak üzerinde durur: biri sigorta (çalışanları korumak), diğeri teşvik (iş bulmaya yönlendirmek). Bu reform sigorta ayağını zayıflatıyor, teşviki ön plana çıkarıyor,” diyor ekonomist.
Özellikle esnekleşen iş piyasası bağlamında, bu dengesizlik daha da ciddi sonuçlar doğurabilir.
Bu reformun uygulanması hâlinde, Belçika’da iş güvencesi, sosyal yardım sistemleri ve kayıt dışı ekonomi konularında yeni tartışmaların kapısı aralanacak gibi görünüyor.
