Avrupa Birliği (AB), uluslararası hukuk çerçevesinde çeşitli yaptırımlar uygulayarak, barış ve güvenliği koruma, insan haklarını savunma ve uluslararası kurallara uyumu teşvik etme amacı taşıyor. AB yaptırımları, Birleşmiş Milletler (BM) kararlarını uygulamak, BM yaptırımlarını güçlendirmek veya AB’nin kendi inisiyatifiyle belirlediği politikalar doğrultusunda hayata geçiriliyor.
Kimler Hedef Alınıyor?
AB yaptırımları, belirli ülkelerin hükümetlerine, şirketlere, gruplara veya bireylere yönelik uygulanabiliyor. Yaptırımların hedef aldığı kesimler arasında:
- Üçüncü ülke hükümetleri: AB’nin karşı çıktığı politikalar izleyen yönetimler
- Şirketler: Hedef alınan politikaları finanse eden veya destekleyen ticari kuruluşlar
- Terör örgütleri: Tehdit oluşturan yasadışı gruplar
- Bireyler: Terör eylemlerine karışanlar veya insan haklarını ihlal eden kişiler
AB, yaptırımları uygularken masum sivillerin zarar görmemesi için azami özen gösteriyor. Bu nedenle, ekonomik faaliyetler veya insani yardımların kesintiye uğramaması adına yaptırımlar titizlikle belirleniyor.
AB Yaptırımlarının Türleri
AB’nin yaptırımları genellikle bireyleri ve şirketleri hedef alıyor ve finansal yaptırımlar ile seyahat yasaklarını içeriyor. Bununla birlikte, daha geniş çaplı sektörleri etkileyen ekonomik ve diplomatik önlemler de alınabiliyor.
Başlıca yaptırım türleri şunlardır:
- Silah ambargosu: AB üyesi ülkelerden hedef ülkeye askeri teçhizat ihracatının yasaklanması
- Seyahat yasağı: Yaptırım listesinde yer alan kişilerin AB ülkelerine girişinin engellenmesi
- Varlık dondurma: AB sınırları içindeki banka hesapları ve mal varlıklarının dondurulması
- Mali kısıtlamalar: AB vatandaşlarının ve şirketlerinin yaptırım uygulanan kişi ve kuruluşlara fon aktarmasının yasaklanması
- Ekonomik yaptırımlar: Ticaret, savunma, teknoloji, finans, ulaşım ve enerji sektörlerini hedef alan kısıtlamalar
- Diplomatik yaptırımlar: Diplomatik ilişkilerin askıya alınması veya elçilerin geri çağrılması
Yaptırım Uygulanan Ülkeler
AB, dünya genelinde birçok ülkeye yönelik yaptırım kararı almış durumda. Hali hazırda yaptırım uygulanan ülkeler arasında şunlar yer alıyor:
- Avrupa’da: Rusya, Belarus, Bosna-Hersek, Moldova, Ukrayna, Türkiye
- Orta Doğu’da: İran, Irak, Lübnan, Suriye, Yemen
- Afrika’da: Sudan, Güney Sudan, Somali, Mali, Orta Afrika Cumhuriyeti, Gine, Libya
- Amerika kıtasında: Venezuela, Guatemala, Haiti, Nikaragua
- Asya’da: Myanmar (Burma), Afganistan, Kuzey Kore
Ayrıca, AB’nin dört tematik yaptırım rejimi bulunuyor. Bunlar, terörizm, insan hakları ihlalleri, kimyasal silah kullanımı ve siber saldırılar ile ilgili kişi ve grupları hedef alıyor.
AB’nin yaptırımlara ilişkin tüm yasal düzenlemeleri, Avrupa Birliği Resmi Gazetesi aracılığıyla kamuoyuna duyuruluyor.
