12 Eylül Anayasası, 7 Kasım 1982 tarihinde halk oylamasında yüzde 91,37 oy oranı ile kabul edilmiştir. Anayasa, 18 Kasım 1982 tarihinde yürürlüğe girmiştir.
12 Eylül Anayasası, Türkiye Cumhuriyeti’nin dördüncü anayasasıdır. Bu anayasa, 12 Eylül Darbesi’nin ardından, Milli Güvenlik Konseyi tarafından hazırlanmıştır. Anayasa, darbenin amacını gerçekleştirmek için, devlete geniş yetkiler tanımıştır.
12 Eylül Anayasası’nın temel özellikleri şunlardır:
- Kuvvetler ayrılığı ilkesine aykırı bir sistem kurulmuştur. Yürütme yetkisi, Milli Güvenlik Konseyi’nde toplanmıştır. Yasama yetkisi, TBMM’ye verilmiştir. Ancak, TBMM’nin kanun çıkarma yetkisi, Milli Güvenlik Konseyi tarafından sınırlandırılmıştır. Yargı yetkisi ise, askeri mahkemelere verilmiştir.
- Temel hak ve özgürlükler kısıtlanmıştır. Anayasa, ifade özgürlüğü, toplanma özgürlüğü, örgütlenme özgürlüğü gibi temel hak ve özgürlükleri kısıtlayıcı hükümler içermektedir.
- Devlete geniş yetkiler tanınmıştır. Anayasa, devlete, olağanüstü hal ilan etme, sıkıyönetim ilan etme, kanun hükmünde kararname çıkarma gibi geniş yetkiler tanımıştır.
12 Eylül Anayasası, 1982 yılından itibaren Türkiye’yi yöneten anayasa olmuştur. Anayasa, 1987, 1995, 2001, 2007 ve 2010 yıllarında yapılan değişikliklerle önemli ölçüde değiştirilmiştir. Ancak, anayasadaki temel özellikler korunmuştur.
12 Eylül Anayasası’nın yürürlüğe girmesi, Türkiye’nin siyasi tarihinde önemli bir dönüm noktası olmuştur. Anayasa, Türkiye’yi uzun yıllar boyunca askeri rejimin baskısı altında tutmuştur.
