Niş Antlaşması, 1735-1739 Osmanlı-Rus-Avusturya Savaşı’nı sona erdiren barış antlaşmalarının sonuncusudur. Bu sebeple bu antlaşma da Belgrad Antlaşması olarak da bilinir.
Antlaşma, 3 Ekim 1739 tarihinde Osmanlı Devleti ile Rusya arasında Niş, Sırbistan’da imzalanmıştır. Antlaşmanın tarafları, Osmanlı Devleti, Rusya ve Avusturya’dır.
Niş Antlaşması, Osmanlı Devleti için bir yenilgi olarak kabul edilmektedir. Bu antlaşma ile Osmanlı Devleti, Azak Kalesi’ni kaybetmiş ve Rusya’nın Karadeniz’deki gücünü artırmasına izin vermiştir. Ayrıca, Osmanlı Devleti, Avusturya’ya önemli toprak ve tazminat ödemek zorunda kalmıştır.
Niş Antlaşması, Osmanlı Devleti’nin gerileme döneminin başlangıcı olarak kabul edilmektedir. Bu antlaşma ile Osmanlı Devleti, Avrupa’daki topraklarını ve gücünü kaybetmeye başlamıştır.
İmzalanmış bu antlaşmanın başlıca şartları şunlardır:
- Azak Kalesi yıkıldı, toprakları Osmanlı Devleti ile Rusya arasında sınır oldu.
- Kuzey Kafkasya’da bulunan ve dağ geçitlerini (Daryal Geçidi, vd) denetleyen Kabarda bölgesi (Kabardiya) tarafsız bir bölge olarak kabul edildi.
- Ruslar Kırım’dan çekilecek.
- Karadenizde savaş ve ticaret gemileri bulunduramayacaktı.
Niş Antlaşması Önemi
- Niş Antlaşması sonucunda taleplerini Rusya’ya kabul ettirmeyi başaran Osmanlı Devleti için bir başarı örneği taşıyacaktır.
- Osmanlı Devleti’nin Rusya’ya karşı imzalamış olduğu son kârlı antlaşma olarak dikkat çekmektedir.
- Niş Antlaşması sonucunda Karadeniz tekrardan Osmanlı gölü olma özelliğini kazandı.
