(AA) – Bosna Hersek’te 1992-1995 yıllarında yaşanan savaşta Sırp ve Hırvat güçleri tarafından yıkılan tarihi camiler adeta küllerinden doğuyor.
Savaşta yıkılan veya hasar gören Osmanlı mirası camiler, Türkiye başta olmak üzere Suudi Arabistan, İran, Malezya ve Endonezya gibi ülkelerin maddi destekleriyle yeniden inşa ediliyor.
Bosna Hersek İslam Birliği (Diyanet İşleri Başkanlığı) Din İşleri Müdürü Nusret Abdibegovic, 7 Mayıs Camiler Günü dolayısıyla AA muhabirine savaş döneminde yıkılan tarihi camilerin son durumuna ilişkin bilgi verdi.
İslam Birliği olarak savaşta tamamen yıkılmış veya hasar görmüş camileri onarmak için büyük çaba sarf ettiklerini aktaran Abdibegovic, “Savaş döneminde yıkılan camilerin onarım ve inşasında son safhaya geldik.” dedi.
Abdibegovic, Vakıflar Genel Müdürlüğünce inşa edilecek Banja Luka şehrindeki Arnaudiye Camisi’nin temellerinin bir süre önce atıldığını hatırlatarak, Foça’da bulunan ve yine Vakıflar Genel Müdürlüğü tarafından inşa edilen Alaca Cami’deki çalışmaların da sürdüğünü söyledi.
Savaşta Müslüman halkın evlerinden sürüldüğünü, katledildiğini ve ibadethanelerinin yıkıldığını vurgulayan Abdibegovic, 2000 yılında başlattıkları projeyle yıkılan her caminin yerine yenisinin inşa edilmesi, hasar görenlerin de onarılması kararı aldıklarını kaydetti.
Abdibegovic, camilerin her Müslümanın manevi yuvası olduğunu belirterek, camilerin onarımının toplumsal açıdan önemine işaret etti. Abdibegovic, özellikle savaştan sonra vatanlarına dönen Boşnakların, topraklarına, ailelerine ve camilere son derece bağlı olduklarının altını çizdi.
Savaşta yurt dışına göç eden ve zaman içinde yaşadıkları bu ülkelerde başarılı işler yapan Müslüman Boşnakların da Bosna Hersek’teki camilerin inşası ve onarımına destek olduğunu anlatan Abdibegovic, yıkılan camilerin yeniden ayağa kaldırılmasına yardım eden herkese teşekkür etti.
Abdibegovic, yıkılan camilerin onarımı ve yeniden inşası için savaşın ardından dünyanın farklı ülkelerinden destek geldiğini ifade ederek, bu kapsamda başta Türkiye olmak üzere Suudi Arabistan, İran, Malezya ve Endonezya gibi “dost” ülkelerin destek olduğunu dile getirdi.
Onarılmayı bekleyen çok az sayıda cami kaldığını aktaran Abdibegovic, camilerin onarımı konusunda önemli mesafe katettiklerini sözlerine ekledi.
614 cami yıkıldı
Bosna Hersek İslam Birliğinin verilerine göre, 1992-1995 yıllarında 614 cami, 218 mescit, 69 Kur’an-ı Kerim kursu, 4 tekke, 37 türbe ve 405 farklı vakıf eseri yıkıldı.
Sırp güçlerinin kontrolündeki bölgelerde 534 cami yıkılırken, Hırvat güçlerinin kontrolü altındaki yerlerde de 80 cami yıkıldı.
Araştırmalara göre, savaştan önce Bosna Hersek’te bulunan bin 144 caminin yüzde 80’i yıkıldı ya da hasar gördü. Yıkılan cami ve diğer dini yapıların yanı sıra yüzden fazla imam da öldürüldü.
Camiler Günü ve Ferhadiye’nin yıkılışı
Bosna Hersek’in Banja Luka şehrinde, 1579 yılında inşa edilen Ferhadiye Camisi 7 Mayıs 1993 tarihinde Sırp güçleri tarafından temellerine kadar yıkıldı. Banja Luka’nın en büyük ve en meşhur camisinin yıkılması, ülkedeki Müslümanlar arasında büyük hüzne neden oldu.
Tarihi Ferhadiye Camisi’nin yeniden inşa edilmesi için 7 Mayıs 2001’de temel atma töreni yapılmış, törene katılan Boşnaklar şehirdeki Sırpların taşlı-sopalı saldırısına uğramıştı. Saldırılarda iki Boşnak hayatını kaybederken onlarcası da yaralanmıştı.
Uzun yıllar maddi imkansızlıklar nedeniyle tamamlanamayan Ferhadiye Camisi’nin yapımına Türkiye de destek oldu. Türk İşbirliği ve Koordinasyon Ajansı Başkanlığının (TİKA) katkısıyla tamamlanan tarihi cami, 7 Mayıs 2016’da düzenlenen geniş katılımlı törenle açılmıştı.
Ferhadiye Camisi’nin yıkıldığı gün olan 7 Mayıs, 1998 yılından itibaren ülke genelinde Camiler Günü olarak anılıyor ve bu günde çeşitli etkinlikler düzenleniyor.
