Gürcistan’ın Ahıska bölgesinden 1944’te Orta Asya’ya sürülen Türklerden bir grup, ana vatanlarını gezdi. Prof. Dr. Bluashvili, Ahıskalı Türklere “Gürcistan’a dönün” çağrısında bulundu.
Gürcistan’ın Ahıska bölgesinden 14 Kasım 1944’te Orta Asya’ya sürülen ve Kıorgızistan’da yaşayan bir grup Türk, ana vatanlarını ziyaret etti.
Türk İşbirliği ve Koordinasyon Ajansı Başkanlığının (TİKA) desteği, Türkiye’nin Bişkek ve Tiflis büyükelçiliklerinin katkıları, Kırgızistan Ahıska Türkleri Derneğinin organizasyonuyla Gürcistan’ın Ahıska bölgesine gezi düzenlendi.
Kırgızistan’dan Gürcistan’a gelen 40 kişilik heyeti, Uluslararası Tiflis Havalimanı’nda, TİKA Tiflis Program Koordinatörü Mustafa Korkmaz karşılayarak Ahıska bölgesine uğurladı.
Kırgızistan Ahıska Türkleri Derneği Başkanı Raşad Şamilov başkanlığındaki heyet, Kırgızistan Ahıska Türkleri Derneği ve Samtskhe-Javakheti Devlet Üniversitesi tarafından organize edilen “Büyük Buluşma” adlı konferansa katıldı.
Konferansta, sürgündeki Türklerin Ahıska’ya dönüşü ve dönüşü önündeki engelerin kaldırılması, iki halk arasındaki tarihi bağlar ele alındı.
Üniversite Rektörü Prof. Dr. Merab Beridze, konferansın açılışında Ahıska bölgesinde Hristiyan ile Müslümanların tarihte barış içinde yaşadığına ilişkin bir sunum yaptı. Beridze, “Konferansa bu bölgeden sürgün edilen vatandaşlarımızın evlatları katılıyor. Çok seviniyoruz. Vatandaşlarımızı selamlıyorum.” dedi.
“Gürcistan’a dönün”
Samtskhe-Javakheti Devlet Üniversitesi Öğretim Üyesi tarihçi Prof. Dr. Ucha Bluashvili de sürgündeki Türklerin Ahıska’ya dönüşüne ilişkin yasa hazırlandığına değinerek “Gürcistan hükümeti, dönüş yasası hazırlarken iyi niyetini ortaya koymuştur. Toplumumuzun geri dönüş yasasına yönelik bakışı olumludur. Zaman zaman toplum içinde gerginlikle karşılayan kesimlerde oldu.” dedi.
Bluashvili, sürgündekilerin Ahıska’ya geri dönüş yasasından ekonomik sıkıntılar nedeniyle faydalanmadığını düşündüklerini aktararak “Ekonomik durumunuzun düzelmesini beklemeyin. Gürcistan’a dönün” diye konuştu.
Gürcistan’a geri dönecek Türklerin tarım sektörünü kaldırmasını beklediklerini anlatan Bluashvili, şöyle devam etti:
“Sizler çok çalışkansınız. Tarımı iyi biliyorsunuz. Sizin dönmenizi bekliyoruz. Sizlerin de tavsiyelerinizi bekliyoruz. 1944 yılında bozulan ve size karşı yapılan haksızlıkların düzeltilmesi için sizleri buraya ana vatana bekliyoruz.”
“Kalplerimizi birleştirmeliyiz”
Gürcü Müslüman Derneği Başkanı Zurab Mamaladze, Ahıskalıların bir kısmının sürgünde olmasını trajedi olarak gördüklerini dile getirerek şunları söyledi:
“Ahıskalı Hristiyanlar burada. Müslümanları hala sürgünde. Çok üzgünüz. O dönemde biz de çok güçlü değildik. Biz bir şey yapamadık. O dönem ülkemizde felaketler yaşanıyordu. Size kaşı kalbim çok sıcak ve hepinizi seviyorum. Kalplerimizi birleştirmeliyiz. Dedeleriniz gibi medeniyetinize sahip çıkın. Biz birleşmeliyiz. Gürcü Hristiyan kendi Müslüman kardeşini kucağına alacak. Sevinç gözyaşları için kanını veda edecektir. Sizi gördüğümde vatanımı yeniden tanımış oldum. Sizi saygıyla selamlıyorum.”
“Allah, bizim dostluğumuzu bozmasın”
Kırgızistan Ahıska Türkleri Derneği Başkanı Şamilov, herkesin bir vatanı olduğuna işaret ederek şunları kaydetti:
“Bu topraklara daima saygımız ve sevgimiz var. Bu bölge ve bölge halkı hakkında kötü söz söylemeyiz. Bu da bizim buraya ne kadar bağlı olduğumuzu gösteriyor. Bağlarımız çok samimi. Kendi topraklarımızı ziyaret etmek için hiç bir engel görmedik. Çok iyi karşılandık. Aziz dostlar, buraya gelip gideceğiz. Allah, bizim dostluğumuzu bozmasın.”
Şamilov, Rektör Prof. Dr. Beridze’ye geleneksel Kırgız milli kıyafeti giydirdi, diğer konuşmacılara da Kırgız kültürünü yansıtan çeşitli hediyeler verdi.
Ahıskalı Türkler
Sovyet Birliği lideri Stalin, 14 Kasım 1944’te ani bir operasyonla 100 bine yakın Ahıska Türkü’nü, ana vatanları olan Gürcistan’ın Ahıska bölgesindeki evlerinden zorla çıkartarak trenlerle Kazakistan, Kırgızistan ve Özbekistan’a sürmüştü.
Orta Asya’ya yerleştirilen “Osmanlı Türkleri” olarak da bilinen Ahıskalı Türklerin, bulundukları yerden ayrılmalarına ve yakınlarını ziyaret etmelerine 1956’ya kadar izin verilmedi. Stalin’in ölümünden sonra Türklerin, Ahıska’ya dönmek için yaptığı girişimler sonuç vermedi.
Türkiye’nin son yıllarda yürüttüğü çalışmalar sonucunda Gürcistan hükümeti, Ahıskalı Türklerin geri dönmelerine izin vermeye başladı. TİKA, Ahıska’dan sürgün edilen Türklerin vatanlarını görebilmeleri için Aralık 2013, Eylül 2015 yıllarında iki kez gezi düzenlemişti. TİKA, Kırgızistan ve Kazakistan’dan Ahıska’ya bu ziyaret ile birlikte toplam 5 heyetin ziyaretine destek olmuştu.
Günümüzde 500 bine yakın Ahıska kökenli Türk, Kazakistan, Rusya, Azerbaycan, Kırgızistan, Özbekistan, Türkiye, ABD ve Ukrayna’da yaşıyor.
