ATV Avrupa’da yayınlanan Türkomedi skeçlerindeki tiplemelerin yerli-yersiz katkılarıyla bir bilmeceye dönüşen ve bir tür GrekoTürk traGAGyası halini alan “Bir Acayip Antigone” oyunu 10 Haziran’da Brüksel’de Belçikalı Türklerle buluşuyor.
Yüzde yüz kendilerine ait ve Belçika ile ilgili original oyunlar sahneleyen Binfikir Tiyatro Topluluğu, bu kez farklı bir arayışa girdi. Antik Yunan tragedyalarının başyapıtlarından Sofokles’in Antigone oyununu, original haliyle sahnelenirken yapılan müdahalelerle “oyun içinde oyun”a çevirmeyi deneyen Binfikir ekibi, yeni denemesini try-out olarak 10 Haziran’da seyirci ile buluşturuyor. ATV Avrupa’da yayınlanan Türkomedi skeçlerindeki tiplemelerin yerli-yersiz katkılarıyla bir bilmeceye dönüşen ve bir tür GrekoTürk traGAGyası halini alan oyunun konsepti ve ek metinlerinin altında Mizah Yazarı Erdinç Utku’nun imzası var. “Rue Gallait/straat 86, 1030 Brüksel” adresinde bulunan De Kriekelaar Kültür Merkezi’nde 10 Haziran Pazar günü saat 14.00’de sahnelenecek olan oyunun try-out’una reservasyon yaptırmak isteyenlerin 0484 528 902 nolu telefonu aramaları ya da info@binfikir.be e-mail adresine yazmaları istendi. Oyunun try-out’na girişte ücret alınmayacak.
Antigone hakkında
Tragedyanın en büyük şairi Sofokles’in (İÖ. 496-406) “Thebai Üçlemesi”nden biri olan Antigone, dünya edebiyatında ilk direniş örneği sayılmaktadır. “Antigone” tragedyası, “Sofokles”in ve Yunan tragedyalarının başyapıtlarından biridir. Kral Kreon’un “ceberut” devlet anlayışına başkaldıran oyunun kadın kahramanı Antigone, günümüzde hala gündemde olan “insan hakları” ve “birey özgürlüğünü” savunur. Antigone’yi yargılamadan mahkûm eden Kral Kreon, devlet gücünü, birey haklarını hiçe sayarak kullanmaya kaltığında Antigone, yaşamı pahasına, hoşgörüye, sevgiye dayalı bir hukuku ve birey haklarını savunmakta direnir.
Antigone, günümüzde hâlâ sürüp giden, “insan devlet için değil, devlet insan için vardır” tartışmasına 2500 öncesinden gelen bir yanıttır. Öykü Sofokles’in demesi ile Bosphoros’un birleştirdiği iki kardeş denizin bulunduğu coğrafyada geçer. Yani bir anlamda Anadolu kültürünü de kapsayan bir oyundur Antigone…
Sofokles’in yazdığı oyunda Anadolu ile ilgili pek çok göndermeler, yer adları var. Karadeniz’i Ege denizine bağlayan Bosphorus’tan (Boğaziçi) ve iki kardeş denizden söz ediliyor. Boğazın kuzeyindeki Kyani kayalıklarından, Karadeniz sahilindeki Midye kasabasından, Trakya’dan, küçük Asya hükümdarı Tantalos’un kızı Danea’dan. Yani Manisa’daki Spil (Spylos) dağındaki Ağlayan Kaya’dan v.b.
2500 yıl önce yazılmış ve o günden bu yana dünyanın hemen hemen bütün önemli tiyatrolarının repertuarına alınarak sahnelenmiş bir oyundur.
Oyun içindeki klasik oyun Antigone’nin özeti
Antigone’nin öyküsü, Oidipus efsanesinden alınmıştır. Labdakos soyunun üzerindeki lanet, iki kardeş Eteokles ve Polüneikes’in birbirlerini öldürmeleriyle bir kez daha kendini göstermiştir. Soyu lanetlenmiş olan Kral Oidipus’un iki oğlu arasındaki savaş ikisinin de savaş meydanında can vermesiyle sonlanır. İki kardeşin ölümüyle tiranlığın tek erkek varisi olan amca Kreon, tahta oturur. Ölen kardeşlerden haksız bulduğu Polüneikes’in cesedini, kurda kuşa yem olsun diye ortada bıraktırır yeni kral. İktidarının, erkinin etkisini sınayan kral, diğer kardeşi kahraman ilan edip devlet töreniyle gömerken Polinekes’in gömülmesini ve onun için yas tutulmasını yasaklar.
Kral Oidipus’un kızı Antigone, buyruğa karşı gelecek, kardeşinin cesedinin üstüne toprak atacak, onunla beraber korkularına boyun eğen insanların utançlarını da gömmek isteyecektir. Thebai kentini ele geçirmek amacıyla savaştığı için vatan haini ilan edilen erkek kardeşi Polüneikes’e olan son görevini yerine getirerek, onu törelere uygun bir biçimde gömer. Bu sırada suçüstü yakalanır. O, tanrısal ve vicdani yasaların, insanların koyduğu yasalardan üstün olduğuna inanmaktadır.
Antigone, bir hainin böyle gömülmesini yasaklayan törelere ve amcası Kral Kreon’a göre suç işlemiştir. Kreon, devletin yalnız kendisinden oluştuğunu düşünür. Karşısındaki yeğeni dahi olsa, taviz vermek istemez. Oğlu ve aynı zamanda Antigone’nin nişanlısı olan Haimon, babasını fikirlerinden vazgeçirmeye çalışır, onun sağduyulu olmasını ister. Ancak Kreon’un kör inadı bir türlü yumuşamak bilmez. Antigone, diri diri gömülmeye mahkum olur.
Kahin Teiresias’ın geleceğe dair felaket dolu kehanetleri sonucu, Kreon aldığı kararlardan geri adım atmaya başlar. Antigone, kapatıldığı mağarada kendini asmış, Kreon’un oğlu ve Antigone’nin nişanlısı Haimon da yanıbaşında intihar etmiştir. Kreon, eşi Eurüdike’nin de, oğlunun ölüm haberi üzerine kendini öldürdüğünü, öğrenir. Böylece oyun Kreon’un büyük yıkımıyla sonuçlanır.
