Türkmenistan’ın Belçika Büyükelçiliği İkinci Katibi Maral Rahymova tarafından hazırlanmıştır, Türkmenistan’ın AB Misyonu
Değişen öncelikler ve ortak zorluklarla şekillenen küresel bir bağlamda, Birleşmiş Milletler’in 2025 yılını Uluslararası Barış ve Güven Yılı olarak ilan etmesi, işbirliğini güçlendirmek ve küresel uyumu teşvik etmek için derin bir fırsat sunmaktadır. Bu girişime öncülük eden Türkmenistan, tarafsızlık ve diplomasiye olan bağlılığıyla bu vizyonun ve hedeflerin şekillenmesinde kilit bir rol oynamaktadır.
Türkmenistan’ın bu girişime liderlik etmesi, 1995 yılında Birleşmiş Milletler tarafından resmen tanınan tarafsızlık mirasına derinden kök salmıştır. Geçtiğimiz otuz yıl boyunca, tarafsızlık Türkmenistan’ın dış politikasını tanımlamış ve onu uluslar arasında bir köprü görevi görmesini sağlamıştır. Bu ilke, ülkenin Orta Asya’yı Barış, Güven ve İşbirliği Bölgesi olarak tesis etme konusundaki bölgesel barış inşa çabalarına katkılarına da rehberlik etmiştir. 2025 yılını Uluslararası Barış ve Güven Yılı olarak önerip bu ilanı güvence altına alarak Türkmenistan, diyaloğun gücüne olan inancını bir kez daha teyit etmiştir.
Barış ve güvenin, eşitliğin temel bileşenleri olarak tanınması, onların hem uluslar içinde hem de arasında bölünmeleri aşma yeteneğinden kaynaklanmaktadır. Bu girişim, siyasi diyaloğun, önleyici diplomasinin ve çok taraflılığın önemini vurgulayarak, anlaşmazlıkların yapıcı bir şekilde çözüldüğü, kaynakların adil bir şekilde paylaşıldığı ve farklı seslerin duyulduğu bir ortam yaratmayı amaçlamaktadır. Bu kapsayıcı yaklaşım, ekonomik eşitsizliklerden sosyal dışlanmaya kadar eşitsizliği sürdüren yapısal faktörleri doğrudan ele almakta ve daha dayanıklı toplumlar inşa etmek için yollar sunmaktadır.
Uluslararası Yıl, barış, güven ve sürdürülebilir kalkınmanın birbiriyle bağlantılı olduğunu vurgulamaktadır – bu ilişki, Türkmenistan’ın küresel diplomasideki yaklaşımının merkezinde yer almaktadır.
Eşitsizlik, ister ekonomik, ister sosyal, isterse siyasi olsun, genellikle çatışma, güvensizlik ve dışlanmadan kaynaklanır. 2025 girişimi, kalıcı barışın yalnızca çatışmaların yokluğundan ibaret olmadığını, aynı zamanda eşitsizlikleri ele almayı ve herkes için fırsatlar yaratmayı gerektiren proaktif bir taahhüt olduğunu vurgulamaktadır.
Bu vizyonda eğitimin hayati bir rolü bulunmaktadır. Uluslararası Yıl, eşitsizlikle mücadele etmek ve sosyal hareketliliği teşvik etmek için eğitim yatırımlarına çağrı yapmaktadır. Kaliteli eğitime evrensel erişim sağlanarak, uluslar bilgi boşluklarını azaltabilir ve saygı ile uzlaşma kültürünü geliştirebilir. Eğitim aynı zamanda hoşgörü ve şiddetsizliği teşvik etmek için bir temel oluşturarak bireylere farklılıkları yönetme ve ortak hedeflere ulaşmak için işbirliği yapma becerileri kazandırır.
Güven inşa etmeye yapılan vurgu, girişimin eşitlik taahhüdünü daha da pekiştirmektedir. Güven, yalnızca etkili yönetişimin temel taşı değil, aynı zamanda kapsayıcı ekonomik politikaların teşvik edilmesinde de kritik bir unsurdur. Türkmenistan’ın tarafsızlığı, onu küresel sahnede şeffaflık ve hesap verebilirliği teşvik eden güvenilir bir ortak haline getirmiştir. Bu yaklaşım, politikaların tüm vatandaşların ihtiyaçlarını karşılamasını ve daha geniş kapsamlı eşitlik ve kapsayıcılık hedefleriyle uyumlu olmasını sağlamaktadır.
Türkmenistan’ın Uluslararası Yılı Birleşmiş Milletler Sürdürülebilir Kalkınma Amaçları (SKA) ile uyumlu hale getirmesi, girişimin dönüştürücü potansiyelini ortaya koymaktadır. Barış ve güveni, yoksulluğun azaltılması, açlıkla mücadele, sağlık hizmetlerine ve temiz enerjiye erişimin sağlanması çabalarına entegre ederek girişim, eşitlik için kapsamlı bir vizyon sunmaktadır. Örneğin, gıda, enerji veya teknoloji açısından adil kaynak dağılımı, topluluklar arasında boşlukları kapatabilir ve daha dengeli bir kalkınma için fırsatlar yaratabilir. Benzer şekilde, çevresel adaleti vurgulayan politikalar, iklim eylemlerinden tüm toplulukların adil bir şekilde faydalanmasını sağlayarak küresel zorluklara karşı daha büyük dayanıklılık ve kapsayıcılık oluşturabilir.
Sivil toplumun, kadınların, gençlerin ve diğer temsil edilmeyen grupların aktif katılımı, Uluslararası Yılın başarısı için merkezi bir öneme sahiptir. Bu paydaşlar, barış inşa çabalarının kapsayıcılığını ve etkinliğini artıran çeşitli bakış açıları ve yenilikçi çözümler sunmaktadır. Girişim, eşitliğin toplumun tüm kesimlerinin katkıları olmadan sağlanamayacağını kabul etmektedir.
Türkmenistan’ın diplomatik çabalarının simgesi olan bölgesel istikrar, sosyal ve ekonomik eşitlik arayışında kritik bir rol oynamaktadır. Türkmenistan’ın katkılarıyla Orta Asya’nın Barış, Güven ve İşbirliği Bölgesi olarak ilan edilmesi, bölgesel işbirliğinin küresel değişime nasıl ilham verebileceğini göstermektedir. Bu tür barış bölgeleri, ekonomik entegrasyon ve kültürel alışveriş için birer model teşkil ederek, diyalog ve işbirliğinin somut faydalarını ortaya koymaktadır. Benzer çabaların küresel ölçekte tekrarlanması, Uluslararası Yılın bölgesel eşitsizlikleri azaltmasına ve adil kalkınmayı teşvik etmesine yardımcı olabilir.
Türkmenistan’ın dış politikasının ve 2025 girişiminin temel taşlarından biri olan önleyici diplomasi, çatışmaların ekonomik ve sosyal maliyetlerini ele almakta özellikle etkili bir yöntemdir. Anlaşmazlıkların büyümeden çözülmesi, ülkelerin kaynaklarını askeri harcamalardan eğitime, sağlık hizmetlerine ve altyapıya yönlendirmelerine olanak tanır. Bu değişim, yalnızca sosyal eşitliği artırmakla kalmaz, aynı zamanda sürdürülebilir ekonomik büyüme için gerekli koşulları yaratır. Erken müdahale ve çatışma önleme üzerine yapılan vurgu, insan onurunu önceliklendiren sistemler yaratma hedefine de uyum sağlamaktadır.
Türkmenistan’ın bu girişimdeki liderliğinin vurguladığı tarafsızlık ilkesi, eşitliği ilerletmekte güvenin değerini bir kez daha ortaya koymaktadır. Tarafsızlık, ulusların arabulucu ve diyalog savunucusu olarak hareket etmelerini sağlayarak, çatışma içindeki tarafların ortak sorunları ele almak için bir araya gelebileceği alanlar yaratır. Bu tarafsız yaklaşım, adalet ve eşitlik ilkelerini güçlendirir ve çözümlerin bireysel çıkarlar yerine kolektif iyilik temelinde şekillenmesini sağlar.
Türkmenistan, Uluslararası Yılın kolaylaştırılmasındaki aktif rolüyle yalnızca bir destekçi olmanın ötesine geçmektedir. Aralık 2025’te düzenlenecek Barış ve Güven Uluslararası Forumu da dahil olmak üzere önemli etkinlikler organize ederek, Türkmenistan paydaşlara fikir alışverişinde bulunma, en iyi uygulamaları paylaşma ve diyalog ile işbirliğine olan bağlılıklarını yeniden teyit etme platformu sunmaktadır. Bu çabalar, yalnızca ülkenin başarılarını kutlamakla kalmaz, aynı zamanda diğer ülkeleri de tarafsızlık ve işbirliği ilkelerini benimsemeye teşvik eder.
Uluslararası Yıl ilerledikçe, uzun vadeli etkisi, ilkelerinin küresel ve ulusal politikalara entegre edilmesine yönelik sürdürülebilir çabalara bağlı olacaktır. Girişimin eğitime, güven inşasına ve önleyici diplomasiye odaklanması, eşitsizlikleri azaltmak ve eşitlik kültürünü teşvik etmek için bir yol haritası sunmaktadır. Ancak bu başarı, hükümetler, uluslararası kuruluşlar, sivil toplum ve bireyler dahil olmak üzere tüm paydaşların aktif katılımını gerektirir. Bu aktörler birlikte çalışarak Uluslararası Yılın vizyonunu somut ilerlemelere dönüştürebilir ve barış, güven ve diyalogun yalnızca birer ideal değil, yaşanan gerçeklikler olduğu bir dünya yaratabilir.
2025 Barış ve Güven Uluslararası Yılı, yalnızca sembolik bir anma değil, anlamlı bir eylem çağrısıdır. Eşitsizliği barış ve güven ilkeleriyle ele alarak, girişim daha uyumlu bir dünya için bir yol açmakta ve herkesin gelişme fırsatına sahip olacağı bir gelecek vaat etmektedir.
