3 Ocak’ta Ana Tili gazetesiyle yaptığı röportajda Kazakistan Cumhurbaşkanı Kassym-Jomart Tokayev’in 2024 yılına dair önemli başarılarının analizi
Derya Soysal, Orta Asya Uzmanı (Université libre de Bruxelles)
Kazakistan Cumhurbaşkanı Kassym-Jomart Tokayev, 2024 yılındaki başlıca başarılarını 3 Ocak’ta Ana Tili (Ana Dil) gazetesine verdiği röportajda değerlendirdi. Bu röportaj, The Nation gazetesinde Aibarshyn Akhmetkali tarafından aktarıldı.
Tokayev, yılın başında 2024’ün Kazakistan için birçok açıdan belirleyici bir yıl olacağını öngördüğünü ifade etti. Ülke, sistematik ve iddialı ekonomik reformlar başlatarak beş yıllık kalkınma planı için sağlam bir temel attı. Bu doğrultuda sayısız proje ve girişim hayata geçirildi.
2024’ü analiz ettiğimizde, Kazakistan’ın dikkat çekici bir ekonomik büyüme yolunda olduğunu ve giderek bölgesel bir güç haline geldiğini söylemek mümkün. Ayrıca, Avrupa Birliği için vazgeçilmez bir ortak konumuna geliyor. Kazakistan’ın 2024 yılının sonunda elde ettiği başarılar arasında, Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron ile ilişkilerin daha da güçlenmesi dikkat çekiyor. Tokayev, 5 Kasım 2024’te Fransa’ya resmi bir devlet ziyareti gerçekleştirdi ve Emmanuel Macron tarafından ağırlandı. Bu iki ülke zaten ortak olmasına rağmen, 2024 yılı iş birliğin yoğunlaştığı bir dönem oldu (Élysée, 5 Kasım 2024).
Bunun yanı sıra Kazakistan, kritik hammaddeler konusunda Avrupa Komisyonu ile birçok toplantı yaptı. Son yıllarda dünya genelinde ve özellikle AB’de enerji dönüşümü büyük bir önem kazandı. 21. yüzyılda iklim değişikliği küresel bir sorun haline gelirken, Hükümetlerarası İklim Değişikliği Paneli (IPCC) uzmanları, mühendisler ve diğer uzmanlar tarafından düşük karbonlu enerji çözümleri önerildi. Kritik hammaddeler, düşük karbonlu enerji üretiminde hayati bir rol oynuyor. Bu nedenle AB, bu minerallerin üretici ülkelerden ithalatına öncelik veriyor ve bu ülkeler arasında Kazakistan öne çıkıyor.
Avrupa Komisyonu uzmanları ile Kazak yetkilileri bir araya getiren önemli bir etkinlik, 12 Aralık 2024’te Euractiv’in ofislerinde gerçekleşti. Bu etkinlikte, Avrupa Komisyonu’ndan DG INTPA Orta Doğu ve Orta Asya ekip lideri Ingrid Cailhol ve Kazakh Invest bağımsız ortağı Bauyrzhan Mukayev gibi isimler, kritik hammaddeler konusundaki iş birliğini ele aldı.
Cumhurbaşkanı Tokayev, mühendislik ve kamu hizmet altyapılarının tüm bölgelerde modernize edildiğini vurguladı. Daha önce kötü durumda olan altyapılar arasında 18 milyon metrekare konut hizmete alındı ve 7.000 kilometre otoyol inşa edildi veya onarıldı. Almatı, Kızılorda ve Şimkent havalimanlarında yeni yolcu terminalleri açıldı. Kazakistan’ın bu çalışmaları, ülkeyi Avrupa ile Asya’yı birbirine bağlayan bir köprü haline getiriyor.
Buna ek olarak, Kazak hükümeti, 2029’a kadar enerji, ulaşım, dijitalleşme ve su altyapısı gibi alanlarda 204 projeyi kapsayan ve yaklaşık 40 trilyon tenge (81,8 milyar dolar) değerinde bir ulusal altyapı planını kabul etti (Sakenova, 16 Ekim 2024).
Tokayev ayrıca imalat sektöründe önemli ilerleme kaydedildiğini ve bu sektörün sanayi üretimindeki payının neredeyse madencilik sektörüyle eşit seviyeye ulaştığını belirtti. Çiftçilerin son on yılda 27 milyon tonluk rekor bir tahıl hasadı elde ettiğini vurguladı. Veriler, ülkenin ürettiği ve ihraç ettiği ürünlerde imalata yöneldiğini açıkça gösteriyor (Verbeeck, 30 Ağustos 2024). Yüksek değerli ürün ve hizmetlerin üretimine, yenilikçi projelere yatırım yapılmasına ve sürdürülebilir ekonomik büyümenin teşvik edilmesine odaklanılıyor. Kazakistan’ın proaktif politikaları, otomotiv ve ekipman üretimi, gıda ürünleri ve kimya endüstrisi gibi alanlara yabancı yatırım çekiyor.
Son olarak Cumhurbaşkanı Tokayev, 2024 yılında meydana gelen yıkıcı sel felaketlerinden ve bu felaketlerin nedenlerini çözmek ve önlemek için hükümetin aldığı önlemlerden bahsetti. Bu durum, Kazakistan’ın iklim değişikliğinin ve sonuçlarının kök nedenlerine eğilme konusunda ne kadar bilinçli olduğunu gösteriyor.
Sonuç
2024 yılında Kazakistan, Cumhurbaşkanı Kassym-Jomart Tokayev’in liderliğinde önemli ilerlemeler kaydetti. İddialı ekonomik reformlar ve büyük altyapı yatırımları, sürdürülebilir kalkınma ve devam eden ekonomik büyüme için sağlam bir temel oluşturdu. Ülke, özellikle Avrupa Birliği ve Fransa ile uluslararası ilişkilerini güçlendirdi ve çevresel ve iklimsel zorluklarla başa çıkmak için önemli adımlar attı. Bu çabalar, Kazakistan’ı bölgede kilit bir aktör ve Avrupa için stratejik bir ortak haline getiriyor.
Kaynakça
(Elysee. (2024, 5 novembre). Visite d’État de son Excellence Kassym-Jomart Tokaïev, Président de la République du Kazakhstan. elysee.fr. https://www.elysee.fr/emmanuel-macron/2024/11/05/visite-detat-de-son-excellence-kassym-jomart-tokaiev-president-de-la-republique-du-kazakhstan
Sakenova, S. (2024, 16 octobre). Kazakhstan Adopts Infrastructure Dev’t Plan Until 2029 – The Astana Times. The Astana Times. https://astanatimes.com/2024/10/kazakhstan-adopts-infrastructure-devt-plan-until-2029/
The Government of Kazakhstan has approved the National Infrastructure Plan until 2029 | Press Release | Chambers and Partners. (s. d.). Chambers and Partners | Showcasing the Best Legal Talent. https://chambers.com/articles/the-government-of-kazakhstan-has-approved-the-national-infrastructure-plan-until-2029
Verbeeck, N. (2024, August 30). Kazakhstan seeks foreign investment from EU for in-country value-added production. Euractiv’s Advocacy Lab. https://www.euractiv.com/section/central-asia/news/kazakhstan-seeks-foreign-investment-from-eu-for-in-country-value-added-production/
